Op deze pagina

Diabetes: kan het mij ook overkomen?

BENU - Diabetes: kan het mij ook overkomen - Le diabète, suis-je concerné(e)
Op deze pagina

Diabetes is een veel voorkomende ziekte. In Vlaanderen wordt het aantal diabetespatiënten op 500.000 geschat. Men vermoedt dat de 1/3 hiervan niet eens weet dat ze aan de ziekte lijden. Diabetes kan je leven enorm beïnvloeden maar je kan nog altijd genieten.

Diabetes kan aanleiding geven tot ernstige  complicaties. Om problemen te voorkomen, besteed je er best tijdig aandacht aan.

Maar wat is nu juist diabetes? Welke risico’s zijn er aan verbonden? Waaruit bestaat de behandeling? Kom het allemaal te weten in dit artikel!

Wat is diabetes?

Diabetes, ook suikerziekte genaamd, is een chronische aandoening die ontstaat wanneer de pancreas of alvleesklier onvoldoende insuline aanmaakt en/of wanneer het lichaam onvoldoende in staat is het aanwezige insuline te gebruiken.

Wanneer we koolhydraten innemen via onze voeding, worden deze in de darmen verteerd en omgezet in glucose. Deze glucose gaat door de darmwand naar het bloed, dat het vervoert doorheen ons lichaam om onze organen en weefsels te voorzien van energie. Onze organen en weefsels hebben een hormoon, insuline, nodig om het glucose te kunnen gebruiken. Insuline wordt aangemaakt in de pancreas of alvleesklier. Het is als het ware de sleutel die de deur opent om glucose vanuit het bloed in de cellen binnen te laten om deze zo van energie te voorzien.

Als je diabetes hebt, zal je pancreas onvoldoende insuline aanmaken en/of zullen je cellen niet goed op insuline reageren, waardoor glucose niet meer gemakkelijk uit het bloed opgenomen wordt in de cellen. Als gevolg hiervan zal de hoeveelheid glucose in je bloed stijgen.

Wat is het verschil tussen diabetes type 1 en diabetes type 2?

Diabetes type 1 (ongeveer 10% van alle diabetespatiënten) is een auto-immuunziekte waarbij ons lichaam antistoffen aanmaakt die de eigen betacellen van de pancreas, verantwoordelijk voor de aanmaak van insuline, vernietigen. Diabetes type 1 ontwikkelt zich voornamelijk bij kinderen en jongvolwassenen. Mensen die aan deze aandoening lijden hebben dagelijks injecties nodig met insuline of gebruiken een insulinepomp. We noemen dit ‘insuline-afhankelijke diabetes’.

De behandeling met insuline wordt aangevuld met leefstijl- en dieetadviezen om zo het lichaamsgewicht onder controle te houden.

Diabetes type 2 (ongeveer 90% van alle diabetespatiënten) is het gevolg van het samen voorkomen van 2 nauw met elkaar verbonden fenomenen:

  • Ten eerste is er een vermindering van de gevoeligheid van de cellen voor de werking van insuline, alsof ze er ‘resistent’ tegen geworden zijn. De oorzaak van deze insulineresistentie is complex en vele factoren kunnen een rol spelen. Naast genetische of familiale aanleg zijn overgewicht en obesitas gekende uitlokkende factoren.
  • Ten tweede ontstaat er een ‘reactionaire hyperinsulinemie’. Om een normale glucosespiegel te verkrijgen en te behouden, blijft de pancreas insuline produceren, ook al reageert het lichaam minder goed op de aanwezige insuline. Op de duur geraakt de pancreas uitgeput en de productie van insuline vermindert met als gevolg dat de glucosespiegel in het bloed abnormaal hoog wordt.

Type 2 diabetes komt voornamelijk voor vanaf de leeftijd van 40 jaar. De laatste jaren zien we het echter ook ontstaan bij kinderen en jongvolwassenen met overgewicht en obesitas.

Wat zijn de symptomen van diabetes type 2?

Diabetes type 2 kan jarenlang sluimeren: de symptomen kunnen heel licht aanwezig zijn of zelfs helemaal niet merkbaar zijn. Men kan dus diabetes hebben zonder het te weten, en dit jaren aan een stuk.

De diabetes wordt vaak per toeval ontdekt, door een bloedafname of door het verschijnen van de eerste complicaties. Omdat je geen enkele vorm van pijn voelt, is het moeilijk de ernst van deze stille ziekte in te schatten en zeker ook de nefaste gevolgen ervan op langere termijn.

Tekenen die je kunnen waarschuwen om een arts te raadplegen zijn:

  • Aandrang voelen om vaak te plassen en grote dorst hebben. De functie van de nieren is het bloed te filteren en de afvalstoffen die zich in het bloed bevinden te verwijderen. Wanneer de glucosespiegel te hoog is, wordt het overschot aan glucose samen met een grote hoeveelheid water geëlimineerd, je moet vaker gaan plassen en het verlies aan vocht lokt een groter dorstgevoel uit.
  • Vermoeidheid, futloosheid
  • Gewichtsverlies
  • Tintelingen, gevoelloosheid ter hoogte van handen en voeten
  • Wazig zicht
  • Vertraagde wondheling, frequente infecties
  • Verminderde concentratie
  • Braakneigingen en maaglast (vaak verward met symptomen van griep)

Wat zijn de gevolgen?

De verhoogde bloedsuikerwaarden bij diabetes kunnen op termijn zowel de grote als de kleine bloedvaten aantasten. Verschillende organen kunnen hierdoor schade oplopen.

Door de aantasting van de grote bloedvaten heb je een groter risico op een hartinfarct, een hersentrombose en een slechte bloedcirculatie in de benen. De aantasting van de kleine bloedvaten zorgt vooral voor problemen in de ogen en de nieren.

Een slecht geregelde diabetes kan ook de zenuwbanen aantasten. In combinatie met een slechte bloedcirculatie kunnen voetwonden ontstaan die moeilijk genezen. Men spreekt in dit geval van ‘diabetische voet’.

Wat zijn de belangrijkste risicofactoren voor diabetes type 2?

Iedereen kan diabetes krijgen, maar sommigen lopen meer kans om diabetes type 2 te ontwikkelen dan anderen. Je hebt een grotere risico op diabetes als:

  • Je overgewicht hebt (BMI > 25);
  • Je een buikomtrek hebt van > 88 cm voor vrouwen of > 102 cm voor mannen;
  • Je ouder bent dan 40 jaar;
  • Iemand in je familie diabetes heeft;
  • Je zwangerschapsdiabetes hebt gehad;
  • Je bevallen bent van een baby met een geboortegewicht van > 4 kg;
  • Je een hoge bloeddruk hebt of hiervoor wordt behandeld;
  • Je een hoge cholesterol hebt of hiervoor wordt behandeld;
  • Je prediabetes hebt. (lees hierover meer verder in het artikel)

Hoe kan je diabetes een stapje voor blijven?

Een gezonde levensstijl kan in meer dan de helft van de gevallen diabetes type 2 voorkomen. Gezond leven betekent gezond eten, voldoende bewegen en niet roken. Deze 3 factoren heb je zelf in de hand, elke dag opnieuw!

Wil je gezond eten, vul dan je bord voornamelijk met voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong. Neem ze als basis voor elke maaltijd. Eet volop groenten, fruit, volle granen en peulvruchten. Vul in kleinere hoeveelheden aan met noten en plantaardige olie.

Heb je overgewicht? Door 5% van je lichaamsgewicht te verliezen verminder je het risico op diabetes type 2 met 30%! Pak dus je overgewicht aan en beperk je vetinname en totale calorie-inname. Nuttig zo weinig mogelijk verzadigde vetten, onder andere aanwezig in vet vlees, kaas, chocolade en gebak. Kleine aanpassingen in je voedingspatroon kunnen soms al voldoende zijn om het gewenste doel te bereiken. Neem eventueel contact op met een diëtist, die je hierin deskundig kan begeleiden.

Beweeg daarnaast 5 dagen per week een half uurtje aan matige intensiteit. Dit vermindert je risico op diabetes namelijk met maar liefst 30%! Bewegen met matige intensiteit betekent dat je wat sneller en dieper gaat ademen, je hart iets sneller gaat slaan en je licht begint te zweten. Met een ritje op de fiets, een stevige wandeling, of een bezoekje aan het zwembad bereik je dus heel wat!

Maar ook kleinere aanpassingen in je dagelijks leefpatroon kunnen je risico op diabetes al verminderen. Neem bijvoorbeeld wat vaker de trap in plaats van de lift, parkeer je auto af en toe wat verder, beperk je aantal zitmomenten, ... Uiteindelijk maakt het niet uit op welke manier je beweegt. Kies vooral wat je graag doet!

Rook je? Dan geven we je nog een extra reden om deze slechte gewoonte af te leren: roken verdubbelt namelijk het risico op diabetes type 2! Stoppen met roken is niet makkelijk, maar het goede nieuws is dat het één van de beste manieren is om gezonder te worden. Je apotheker staat klaar om je te helpen!

Hoe wordt diabetes opgespoord?

De opsporing gebeurt door nuchter bloed af te nemen. Wanneer verhoogde glucosewaarden in het bloed worden vastgesteld, namelijk ≥ 110 mg/dl, wordt er een tweede bloedafname gedaan. Wordt er bij die tweede bloedafname een bloedglucose vastgesteld van ≥ 126 mg/dl of  is je HbA1C waarde > 6.5%
(Hemoglobine A1c (of versuikerd hemoglobine): geeft een beeld van de gemiddelde bloedsuikerwaarden van de afgelopen 3 maanden) dan wordt de diagnose van diabetes gesteld.

Wanneer de resultaten normaal zijn (< 110 mg/dl) dan wordt dit onderzoek elke drie jaar uitgevoerd. Stelt men afwijkende waarden vast (prediabetes = bloedglucosewaarden tussen 110 en 125 mg/dl) of heb je zwangerschapsdiabetes gehad, dan wordt een jaarlijks onderzoek aanbevolen.

Waaruit bestaat de behandeling van diabetes type 2?

De behandeling van diabetes type 2 begint bij de aanpak van overgewicht door een gezonde levensstijl aan te nemen. Gezonde voeding, voldoende lichamelijke activiteit en rookstop staan daarbij centraal.

Indien nodig, worden deze leefstijl- en dieet aanpassingen aangevuld met orale antidiabetesmedicatie die de resistentie van de cellen tegen insuline verminderen of die de pancreas opnieuw stimuleren om insuline aan te maken.

In een ver gevorderd stadium van de ziekte moet de arts injecties met insuline voorschrijven om het glucosegehalte in het bloed zo goed mogelijk te houden. Op dat moment spreken we van ‘insuline-afhankelijke diabetes’.

Een goede behandeling van diabetes bestaat echter uit meer dan alleen het verlagen van de hoge bloedsuikerwaarden. Mensen met diabetes type 2 hebben namelijk vaak ook een te hoge bloeddruk en afwijkende cholesterol- en vetwaarden. Al deze zaken vergroten net zoals type 2 diabetes het risico op hart- en vaatziekten en moeten dus ook behandeld worden. Een goede opvolging door je arts is essentieel!

Heb je al gehoord van prediabetes?

Een minder bekend onderwerp, maar zeker onze aandacht waard: ongeveer 1 Belg op 10 zou prediabetes hebben. Bij prediabetes is de glucosespiegel verhoogd, maar nog niet hoog genoeg om te kunnen spreken van diabetes. Het gaat dus om een alarmsignaal. In dit stadium zijn geen symptomen merkbaar.

Personen met prediabetes lopen het risico om op korte termijn diabetes type 2 te ontwikkelen, zeker wanneer er nog andere risicofactoren aanwezig zijn zoals ouder zijn dan 40 jaar, overgewicht hebben, weinig bewegen, het voorkomen van diabetes in de familie, enz.

Het is dus belangrijk je risico op diabetes te kennen. Doe daarom de test bij je apotheker. Hij kan aan de hand van acht vragen je risico beoordelen.

Goed nieuws! Met een aanpassing van je levensstijl en eetgewoontes en met de hulp van voedingssupplementen kan je het ontwikkelen van diabetes voorkomen! Prediabetes is immers omkeerbaar. Vraag raad aan je apotheker.

Lees ook onze andere blogs over diabetes:

 BENU Diabetes